3-ÖZGÜRLÜK DEMOKRASİ VE DEĞİŞİM İÇİN

 A- KÜRT SORUNUNA BARIŞÇIL ADİL ÇÖZÜM

Türkiye'de demokrasinin ve barış ortamının gerçekleşmesi öncelikli olarak Kürt sorununun çözümüne bağlıdır. Kürt sorununun çözümü için bekleyecek zaman yoktur. Çağdaş, katılımcı, insan haklarına dayalı, demokratik çözüm kanalları açılarak değişimin önündeki engeller temizlenecektir. Sorunun şiddete dayalı çözüm ile bastırılması olanaksızdır. Şiddet politikası ülke kaynaklarının heder olmasına yol açmakta, ekonomik ve toplumsal gelişmeyi önlemektedir. Sorunun barışçıl çözüm yolunun açılması için, öncelikle devletin sorunu şiddetle bastırma politikasını terk etmesi, Kürt sorununun çözümüne ilişkin görüşlerin dile getirebileceği özgür bir tartışma ortamının sağlanması gerekir. Olağanüstü hal yasası. Bölge valiliği, köy koruculuğu gibi kurumların tüm yasal dayanakları ile birlikte ortadan kaldırılması bölgedeki aşiretlerin silahlandırılması uygulamasına son verilmesi ve özel militarist örgütlerin dağıtılması demokrasinin bir gereğidir.

Partimiz, Kürt sorununda çağdaş, evrensel, uluslar üstü hukuk ilkelerine uygun olarak, eşitlik temelinde adil bir çözüm getirecek, ekonomik, politik, kültürel her alanda her türlü sömürü, baskı ve eşitsizliğe son verecektir. Kışla, cezaevi, karakol yapımına, mayın tarlalarına ve silahlara harcanan paralar ülkenin onarılması ve kalkınması için harcanacak; yıllardır süregelen ağır baskı ve sömürü politikası nedeniyle yıkıma uğrayan ekonominin gelişmesi sağlanacaktır.

Dil, kültür ve eğitim alanında bugüne kadar süren ağır baskıları, asimilasyon çarkının yarattığı çorak ortamı ve büyük eşitsizliği gidermek için özel çabalar gösterilecektir. Eşitlik temelinde barışçıl ve demokratik yöntemlerle Kürt sorununa adil bir çözüm getirmek Partimizin temel amaçlarındadır.

B- DEMOKRATİK TOPLUM VE DEVLET İÇİN

Hukuk devleti olmanın temel koşulu anayasanın ve yasaların, bugün evrensel nitelik kazanan temel hukuk kurallarına ve demokratik ilkelere uygun olmasıdır. Hukuk devleti insan hak ve özgürlüklerinin temel güvencesidir.

Egemenlik, demokratik sivil toplum esaslarına, hukuk devleti kurallarına uygun, insan hakları ve hukukun genel ilkeleriyle sınırlı olarak halkın meşru temsilcileri eliyle kullanılacaktır.

HADEP, Atananları seçilmişlere oranla daha etkin bir konuma getiren, demokrasiye aykırı kurum ve kuralların kaldırılmasını, devlet görevlilerinin insan haklarına saygılı, hukukun üstünlüğü ilkelerine bağlı olmalarını sağlayacak etkin bir denetime imkan verecek hukuksal ve siyasal düzenlemeler yapılmasını temel görevlerinden sayar.

İnsan hak ve özgürlüklerinin tam olarak gerçekleşebilmesi için, kişinin ekonomik ve sosyal baskılardan kurtarılması; insan onuruna yaraşır bir yaşam düzenine kavuşturulması Partimizin asıl amacıdır.

İnsanın özünden doğan haklarını kullanabilmesi ve insanın özgürce gelişebilmesi için zorunlu bulunan kişisel, siyasal hak ve özgürlükleri ile ekonomik, sosyal ve kültürel hak ve özgürlüklerin etkin bir biçimde kullanılmasını sağlayacak toplumsal ve siyasal bir yapılanma oluşturulacaktır.

Kitlelerin örgütlenmesini ve katılımcılığını engelleyen yasal ve siyasal engeller kaldırılacak, onların kendi kaderleri üzerinde söz sahibi olmalarını sağlayacak demokratik sivil örgütlenmeler desteklenecektir.

Gerçek bir demokrasinin gereği olarak; Düşünce suç olmaktan çıkarılacak, basın yayın gerçek anlamda özgür olacak, her türlü politik örgütlenmenin önündeki engeller kaldırılacaktır. Bağımsız ve güvenceli yargı gerçekleştirilecek, hukuksal sistem çağdaş ve ilerici demokrasiye uygun bir biçimde yeniden düzenlenecektir.

Devlet ve Toplumun Demokratikleştirilmesi İçin:

 a- Kürt sorununun adil, demokratik ve barışçıl çözümünün önündeki engellerin kaldırılması yönünde gerekenler yapılacaktır.

b- 1982 Anayasası demokratikleşmenin önündeki en büyü engellerden birin oluşturmaktadır. Bu anayasa tümüyle değiştirilmeli; demokrasiye işlerlik kazandıracak yeni bir anayasa, bütün toplum kesimlerinin ve toplum güçlerinin serbestçe tartışmaya katıldığı demokratik ve özgür bir ortamda hazırlanmalıdır.

Partimiz, militarist ve totaliter yönetimler kurulmasına imkan vermeyen, insan hak ve özgürlüklerine dayalı, çoğulcu ve katılımcı, sosyal hukuk devleti ilkelerine bağlı, devleti halkın hizmetinde gören, demokratik sivil toplum anayasasının hazırlanması ve kabulü için gerekli her türlü çabayı gösterecektir. Ancak bu niteliklere sahip bir anayasa ile kalıcı bir demokrasinin kurulabileceği bilincinde olan Partimiz, kişi hak ve özgürlüklerinin güvencesini, anayasal güvencelerin yanı sıra, kitlelerin bilinçli ve örgütlü gücüne dayandıracaktır.

c- Parlamento, bütün toplumsal kesimlerin, grupların ihtiyaçlarının ve sorunlarının tartışıldığı ve çözümlerin üretildiği bir platform olmalıdır. Böyle bir parlamentonun oluşturulabilmesi için Partimiz, üzerine düşen görevi yerine getirecektir. Çoğulcu ve katılımcı bir siyasal rejimin kurumlaşması amacıyla Siyasi Partiler ve Seçim Yasası yeniden düzenlenecektir. Siyasal iktidarın, Milli Güvenlik Kurulu gibi atanmışlar ve militarist güçler tarafından kullanılmasına imkan veren kurum ve kurallar kaldırılacak, yönetimin sivilleşmesi sağlanacaktır.

d- Yerel yönetimlerin yetkileri arttırılacak, yerel yönetimler üzerinden merkezi yönetimin vesayeti kaldırılacaktır. Yerel yönetim organlarının demokratik işleyişini engelleyebilecek her türlü müdahaleye son verecek gerekli yasal düzenleme ve güvenceler getirilecektir. Halkın etkin katılım ve denetimini sağlayacak bir yerel yönetim anlayışı egemen kılınacaktır. Merkezi idare küçültülürken, yerel yönetimlerin belediye, il ve ilçe meclisleri yerel parlamentolar statüsüne kavuşturulacaktır. Bu anlayışa uygun olarak vali, emniyet müdürleri ve kaymakamların seçimle is başına getirilmeleri sağlanacak; eğitim, sağlık ve iç güvenlik yerel yönetimlerin yetki alanına alınacaktır.

e- Toplum yaşamının şiddetten arındırılması bir zorunluluktur. Dunun ,ç, öncelikle devletin, hukukun üstünlüğü ilkesine uygun davranması gerekir. Denetlenemeyen ve yetkisini yasalardan almayan hiçbir kurun devletin içinde yeri olamaz.

f- Yargıda tam bağımsızlık sağlanacaktır. İddia-savunma-hakim üçlüsü eşit ve aynı düzeyde kabul edilecek, duruşma salonlarında müdafilerin yeri iddia makamı ile eşit alacaktır. Adil yargılanma hakkı mutlak sağlanacaktır. DGM'ler ve özel yasalarla kurulmuş, tabi hakim ilkelerine aykırı mahkemeler ortadan kaldırılacaktır.

g- Mezopotamya, Hitit ve Batı Anadolu gibi büyük uygarlıkların mirasçısıyız. Tarihsel mirasımıza sahip çıkılacak ve onun çoğulcu yapısı korunup geliştirilecektir. Kültürel ve sanatsa etkinlikler destelenecek ve yaygınlaştırılacaktır. Herkesin kültürel yaşama katılması ve kültürel alanda uluslar arası ilişkilerin ve işbirliğinin geliştirilmesi için gerekli önlemler alınacaktır. Güzel sanatların eğitiminde evrensel ölçüler esas alınacaktır. Sanatçı ve sanat eserleri korunacak, sanatçıya, özgür bir ortamda yaratıcılığını geliştirmesi için olanaklar sağlanacaktır. Türkiye'nin onayladığı uluslar arası sözleşmelerde asimilasyona karşı olunacağı taahhüt edildiğinden, asimilasyon politikasına son verilecek ve bu politikaların yol açtığı olumsuzlukların giderilmesi için gerekli önlemler alınacaktır. Kültür yaşamı üzerindeki emperyalist, ırkçı ve şoven milliyetçi baskılar kaldırılacaktır.

h- Devlet ve toplum laik ve demokratik esaslara uygun olarak yeniden yapılandırılacaktır. Dinler ve mezhepler arasında ayrıma yol açan bugünkü politikalara son verilecektir. Dini inançlardan herhangi birine mensup bir topluluğun, diğerleri üzerinde baskı kurmasına izin verilmeyecek, laiklik lilkelerine uygun olarak, hepsine eşit davranılacaktır. Çağdaş, demokratik toplumlarda olduğu gibi din ve devlet işleri birbirinden ger.ek anlamda ayrı olacaktır. Dinin devlet işlerine karışması kesinlikle önleneceği gibi, halkın dini inançlarına, en geniş anlamıyla saygılı olunacaktır. Hiç bir dini inancın veya felsefi görüşün diğerleri üzerinde baskı kurmasına imkan verilmeyecek, çeşitli dini inanç gruplarına karşı eşit davranılacaktır.

i- Eğitimin demokratikleştirilmesi, ırkçı, şoven anlayış ve unsurlardan arındırılması, eğitimde bölgeler ve sınıflar arası eşitsizliklerin giderilmesi, bütçeden eğitime ayrılan payın büyük oranda arttırılması; eğitimin düzenlenmesinde, yürütülmesinde yerel yönetimlerin ve sivil toplum örgütlerinin söz sahibi olması sağlanacaktır. Sisteme uygun tek tip insan yaratma amacına yönelik eğitim anlayışı terke dilecektir. Özgürce düşünebilen kişilikli insan yaratabilme eğitimin amacı olacaktır. Çağdaş, demokratik özgür ve özerk bir üniversite yaratılarak bilimin hizmetine verilecek ve yetişkin insan ihtiyacının karşılanması hedeflenecektir.

j- Ülke çapında sağlık örgütlenmesi yaygınlaştırılarak, herkesin sağlık hizmetlerinden en iyi şekilde yaralanmasını sağlayacak bir sistem kurulacak ve bunun alt yapısı oluşturulacaktır. Bunun için bütçeden yeter miktarda pay ayrılacaktır. Sağlık hizmetlerinin ticarileşmesi önlenecektir. Koruyucu hekimlik hizmetlerine öncelik veren kamu hizmeti niteliğinde bir sağlık politikası uygulanacaktır.

k- Herkesin içinde insanca yaşayabileceği bir konutta oturması sağlanacak; bunun için, mevcut yerleşim birimleri bu amaca uygun olarak yeniden düzenlenirken, yeni ve çağdaş yerleşim birimleri de oluşturulacaktır. Kentleşme, arsa üretimi ve projelendirilmesi önceden planlanacak ve kooperatifleşme ıslah edilip yaygınlaştırılacaktır.

l- İnsanlık suçu olan işkenceyi önlemek için gerekli yasal düzenlemeler yapılacak, idari önlemler alınacaktır. Toplumumuzda işkence kurbanı, toplumu ve kendisini aşağılatan işkenceci olmayacaktır. Cezaevleri eğitim kurumlarına dönüştürülecek, cezasını bitirenler sabıkalı sayılmayacak ve toplum içindeki onurlu yerlerini almaları sağlanacaktır.

m- Tüketim toplumlarının aşırı tüketme ve sermayenin aşırı kar hırsı doğal kaynakların sorumsuzca kullanılmasına ve doğal dengenin bozulmasına neden olmaktadır. Bizler, çocuklarımıza, torunlarımıza mutlu yaşayabilecekleri temiz ve sağlıklı bir çevre, doğal dengenin korunduğu bir dünya bırakmak sorundayız. Sanayileşme, kentleşme, ekonomik büyüme ve kalkınma, turizmin gelişmesi bu amaca uygun olarak gerçekleştirilecektir. Doğal deneyi bozan ve çevreyi kirleten hiçbir ekonomik faaliyete izin verilmeyecektir. Çevreyi kirletme ve doğal dengeyi bozma fiillerine ağır cezai ve ekonomik yaptırımlar uygulanacaktır. Konuyla ilgili uluslar arası işbirliğine gidilecektir. Özellikle geri kalmış ülkelerin, sanayi ülkelerinin çöplüğü yapılmasını engellemek için etkin politikalar izlenecektir.

n- Geniş kitlelerin sistemli, düzenli ve bilimsel biçimde spor yapabilmeleri için gerekli önlemler alınacaktır. Jimnastik, yüzme ve atletizm gibi yaş gruplarına dönük temel sporlara öncellik verilecektir. Spor uzmanı yetiştirilmesinde, çok yönlü spor tesislerinin yapılmasında, yeterli malzeme sağlanmasında, sporcuların beslenme ve sağlık ihtiyaçlarının karşılanmasında devlet, yerel yönetimler ve spor kulüpleri arasında sıkı işbirliği sağlanacaktır.

o- Kadın-erkek eşitliğini yadsıyan ve kadını toplumsal yaşamdan dışlayan eğitim önlenecek; yasalardan kadın-erkek eşitliğine aykırı tüm kurallar ayıklanacak; kadının toplumsal yaşamın her alanında erkeklerle eşitliğini sağlayacak olan ekonomik, sosyal, kültürel ve hukuksal önlemler alınacaktır. Erkek ideolojisinin egemen olduğu toplumun yerleşik davranış kalıplarıyla değer yargılarını ve inançlarını değiştirecek eğitim çalışmalarına özel önem verilecektir. Toplumsal ve doğal bir görev olan analık kurumu güvence altına alınacaktır.

Toplumun doğal ve temel birimi olan aile korunacaktır. Ailenin huzur ve refahı, ana ve çocuk sağlığının korunması, ailenin eğitimi için gerekli her türlü önlem alınacaktır. Ana ve çocuk sağlığına, bakım ve eğitime gereken önem verilecektir. Eşlerin özgür oluru olmadan hiçbir evlilik bağı kurulmayacaktır. Uluslararası sözleşmelere konulan çekinceler kaldırılacaktır.

p- Çalışanların sendika kurma, seçme, grev ve toplu sözleşme haklarının önündeki tüm engeller kaldırılacaktır. Sendikasız işçi çalıştırmak yasaklanacak, tüm çalışanlar sosyal güvenceye kavuşturulacak, iş güvenliği ve işçi sağlığı yasal güvencelere bağlanarak fiili önlemler alınacaktır. Lokali yasaklanacaktır. ILO sözleşmesi esas alınacak, tüm kamu çalışanlarının toplu sözleşmeli ve grevli sendikal hakları tanınacaktır.

q- Yarınlarımızın sahipleri olan gençlerimiz, düşüncelerini açıklayabilmenin, tartışmanın, örgütlenmenin, düzeni kıyasıya eleştirmenin ve demokratik başkaldırının en geniş anlamıyla serbest olduğu hoşgörülü bir özgürlük ortamında yetişeceklerdir.

Gençlere ailede, okulda, iş yerinde, ülke yönetiminde söz hakkı verilecek, kararlara katılmaları sağlanacak ve kişiliklerini geliştirebilecekleri bir ortam yaratılacaktır. Gençlerin ruh ve beden sağlığını korumak, eğitim ve iş olanakları sağlamak, boş yamanlarını değerlendirmek için gerekli önlemler alınacaktır. Seçme yaşı 18, seçilme yaşı 25 olacak; seçme ve seçilmenin önündeki her türlü yasal engel kaldırılacaktır.

s- Özürlülere yapabilecekleri iş verilecek ve kendi yaşamlarını kendilerinin üretmesi ortamı sağlanacaktır. Özürlülerin eğitimi üzerinde önemle durulacak; yaşlı dul ve yetimlere, kimsesizlere ve muhtaçlara devletçe yeterli destek mutlak sağlayacaktır.

t- Çocukların beden ve ruh sağlığını bozan veya olumsuz etkileyen koşullar ve değer yargılarının ortadan kaldırılması için özel çaba sarf edilecektir. Uluslar arası sözleşmelerde bağıtlanmış ÇOCUK HAKLARI 'nın eksiksiz olarak Türkiye'de de uygulanması gerçekleştirilecektir. Çocukların sağlıklı eğitimi sağlıklı gelecek demektir. Bunun gereği olan önlemler alınacaktır.